Με γνωστό τραγουδιστή το φετινό άναμμα του δέντρου στην Τρίπολη

Του Μπένου Παναγιώτη προέδρου της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Ελλάδος

«Αρχή σοφίας ή των ονομάτων επίσκεψις» έλεγε ο Αντισθένης και δεν είχε καθόλου άδικο, γιατί προϋπόθεση για τη σωστή γραφή, αλλά και την απόδοσή τους απαιτεί η ετυμολογική γνώση της κάθε λέξης ονομασίας. 

Δηλαδή να γνωρίζουμε τα μέρη που συνθέτουν την κάθε λέξη και αντίστοιχα της δίνουν τη σημασία που έχει. Οι λέξεις άλλωστε εκτός από την ορθογραφία κουβαλούν και την ιστορία τους, «και αν ξεχνούν οι άνθρωποι πάντα θυμούνται εκείνες», θα μας πει ο Κωστής Παλαμάς.

Η λέξη απελευθέρωση είναι ίδια με την αρχαία ελληνική λέξη                                – απελευθέρωσις- (απ-ελευθερώνω, -σις) σημαίνει απόδοση της ελευθερίας σε ένα άτομο, σε ένα κάστρο, ή σε μια πόλη, που έχουν υποδουλωθεί. Η λέξη άλωση είναι και αυτή αρχαία ελληνική (άλωσις) και προέρχεται από το ρήμα αλίσκομαι (καταστρέφομαι) το οποίο για την πτώση ενός κάστρου ή μιας πόλης σημαίνει την κυρίευση κατάκτηση ή εκπόρθησή της. 

Για τον ελληνισμό και οι δυο λέξεις έχουν σπουδαία βαρύτητα. Άλωση ήταν της Κωνσταντινούπολης στα χρόνια των Φράγκων (1204) και από τους Τούρκους το (1453). Η απελευθέρωση στη νεώτερη Ιστορία έχει συνδεθεί με την απόδοση της ελευθερίας καθώς και των κατοίκων των Ελληνικών πόλεων ύστερα από πολεμικές συγκρούσεις της Αθήνας (1821, 1944) της Θεσσαλονίκης (1912), της Πάτρας (1828), της Καλαμάτας (1821) κ. ά. 

23η Σεπτεμβρίου 1821 ημέρα Παρασκευή έπεσε η Τριπολιτσά μετά από έξι μήνες πολιορκίας. Τη στρατηγική σημασία της κατάληψης της Τριπολιτσάς περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο είχε κατανοήσει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Χάρη στην εμμονή του οι Έλληνες απέφυγαν την πολυδιάσπασή του που είχε προταθεί από άλλους οπλαρχηγούς που στόχευαν στα μικρά μεσσηνιακά κάστρα και επικεντρώθεσε ένα μεγάλο και κεντρικό στόχο που θα βοηθούσε στον ουσιαστικό έλεγχο ολόκληρης της Πελοποννήσου στρατιωτικά, διοικητικά και οικονομικά.

Με την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς εδραιώθηκε η δυναμική της Ελληνικής Επανάστασης δεδομένου ότι έφερε την επικράτηση των Ελλήνων σε όλη την Πελοπόννησο.

Τα πολεμικά γεγονότα είναι λίγο-πολύ γνωστά. Σκοπός μας στο σημερινό άρθρο είναι να απαντήσουμε στον όρο που επικρατεί ΑΛΩΣΗ ή ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ.  Κατά την άποψή μας όπως περιγράψαμε και παραπάνω, κατά την ετυμολογία των λέξεων απελευθέρωση σημαίνει κάτι που μου ανήκει και το ελευθερώνω, ενώ άλωση σημαίνει, κυριεύω κάτι ξένο.

Η Τριπολιτσά ήταν ελληνική πόλη πριν από την Οθωμανική αυτοκρατορία και την κατάκτησή της, κοντά της άνθησαν οι πόλεις Μαντίνεια, Τεγέα και Παλάντιο.

Ως πηγές μπορούμε να αναφερθούμε στην επιστολή του Μητροπολίτη Ναυπλίου Ιωακείμ το 1563 που απέστειλε στο Σουλτάνο και αναφερόταν στη ρύθμιση εκκλησιαστικών πραγμάτων στην περιοχή (γάμοι, βαπτίσια χριστανών, εκκλησιαστική περιουσία).

Τα Ορλοφικά που στις 29 Μαρτίου 1770 φονεύθηκαν από τους Τούρκους 3.000 κάτοικοι χριστιανοί της Τριπολιτσάς και λεηλατήθηκαν. 

Σύμφωνα με τον Gordonκατά την περίοδο αυτή ο πληθυσμός της πόλης έφθανε στις 15.000 κατοίκων εκ των οποίων 7.000 ήταν Έλληνες και 1.000 Εβραίοι.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω στοιχεία η Τριπολιτσά δεν ήταν μια τούρκικη πόλη που είχε οικοδομηθεί σε Οθωμανικά εδάφη. Ήταν πόλη που αναπτύχθηκε στα χρόνια της Οθωμανικής κατάκτησης λόγω της στρατηγικής της θέσης, όμως σκλαβωμένη και υποδουλωμένη, συνεπώς δεν πρόκειται περί άλωσης αλλά απελευθέρωσης.

Σε ένα δεύτερο ερώτημα που θα θέλαμε να απαντήσουμε είναι τα της «περίφημης σφαγής» και της μαύρης σελίδας του αγώνα, όπως ισχυρίζονται σήμερα κάποιοι ευτυχώς ολίγοι ιστορικοί και ερευνητές. Υπάρχει πόλεμος χωρίς θύματα στρατιωτών αλλά και άμαχου πληθυσμού; Η Τριπολιτσά ήταν υπό τουρκική κατοχή και έπρεπε να ελευθερωθεί. Πώς θα γινόταν αυτό; Οι Έλληνες πολεμούσαν για τη λευτεριά της πατρίδας τους και όταν πολεμάς για την πατρίδα σου δεν μοιράζεις ροδοπέταλα. Ο τουρκικός ζυγός των 400 ετών ήταν σκληρός και οι Έλληνες είχαν υποστεί άπειρες σφαγές από τους Τούρκους. Να θυμηθούμε πως θανατώθηκε ζωντανός ο παππούς του Κολοκοτρώνη στη Μεσσήνη τεμαχίζοντάς τον.Επιπλέον, μήπως υπήρξε συνθηκολόγηση από την πλευρά των Τούρκων, όπως προέκυψε συμφωνία με τους Αλβανούς, οι οποίοι προστατεύτηκαν από τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα και αποχώρησαν με ασφάλεια από την περιοχή. 

Αντίθετα, λοιπόν οι Τούρκοι όχι μόνο δεν συνθηκολόγησαν, αλλά κατέσφαζαν και τους υπάρχοντες 7.000 Έλληνες που κατοικούσαν στη Τριπολιτσά, ως μέσω πίεσης.

Το σίγουρο είναι ότι με το τρόπο που έπεσε η Τριπολιτσά και μετις επικρατούσες συνθήκες θα επικρατούσε σφαγή. Όπως αναφέρει και ο Φωτάκος (Φώτιος Χρυσανθόπουλος, 1798-1879)στα απομνημονεύματά του «η σφαγή άρχισε σε όλα τα μέρη της πόλης, το ντουφέκι δούλευε παντού και χωρίς έλεος και για τρεις μέρες σκοτώνονταν άνθρωποι κάθε ηλικίας, άνδρες, γυναίκες και παιδιά ανήλικα. Πολλοί δε Τούρκοι οι οποίοι κλείστηκαν στα σπίτια τους, προτίμησαν και κάηκαν μέσα σ’ αυτά με τις οικογένειές τους παρά να παραδοθούν στους υπόδουλους τους... Δεν τους σκότωσαν λοιπόν οι Έλληνες τους Τούρκους, καθώς η πολιτισμένη Ευρώπη μας κατηγόρησε, ούτε για κανένα άλλο ασκοπό, καθώς είδαμε, αλλά από δίκαια εκδίκηση που έτρεφαν εναντίον τους. Μέθυσαν δε από το πνεύμα της εκδίκησης καθώς θυμήθηκαν την τυραννία των Τούρκων».

Μέσα στη Τριπολιτσά ήταν όλος ο πλούτος των αξιωματούχων Τούρκων της Πελοποννήσου. Αυτό τον πλούτο ο Κολοκοτρώνης τον ήθελε για τον αγώνα, για να αποφύγει τη σύναψη δανείου. Το πλιάτσικο και τις σφαγές τόσο ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης όσο και οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί τον καταδίκασαν. Ποιός μπορούσε όμως να συγκρατήσει έναν οργισμένο και ταπεινωμένο λαό που επί 400 χρόνια οι Τούρκοι έκλεβαν το βιό του, τη λευτεριά του και κατά συνέπεια την ίδια τη ζωή του. 

Συνεπώς, είμαστε υπερήφανοι για όλους αυτούς τους ένδοξους αγωνιστές και ιδιαιτέρως για τον Κολοκοτρώνη που υπήρξε ο στρατηγικός νους του αγώνα της Τριπολιτσάς που συνετέλεσε στην απελευθέρωσή της.

Κάθε χρόνο λοιπόν στις 23 Σεπτεμβρίου γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο ανά τον κόσμο. 

Στην πόλη της Νέας Υόρκης που βρίσκομαι φέτος θα παραστώ, ως πρόεδρος της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, στην περιοχή της Αστόριας όπου στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου οι ομογενείς θα τελέσουν θεία λειτουργία υπέρ αναπάυσεως των ψυχών των πεσόντων και θα ακολουθήσει ομιλιά για τον εορτασμό της Άλωσης της Τριπολιτσάς στο χώρο του ιστορικού συλλόγου Αρκάδων «Ο Γέρος του Μοριά».