Αν προχωρήσεις περίπου 59 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Τρίπολης, θα αντικρύσεις την επιβλητική Δημητσάνα αμφιθεατρικά χτισμένη στις πλαγιές του Μαινάλου.
Εντυπωσιακά πέτρινα σπίτια και λιθόστρωτα δρομάκια, εκκλησίες, γεφύρια, κρήνες και μύλοι, συνθέτουν ένα παραδοσιακό τοπίο που μοιάζει ξεχασμένο από το χρόνο. Αξίζει να επισκεφθείς επίσης το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα αλλά και να περιηγηθείς στο τοπίο, απολαμβάνοντας όλες τις ομορφιές που κρύβει ο Λούσιος ποταμός, που ρέει κοντά στον οικισμό.
Η Δημητσάνα βρίσκεται σχεδόν 1 χλμ. πάνω από τον Λούσιο ποταμό και γι’ αυτό έχει πλούσια χλωρίδα και πανίδα αλλά και παλιές βιοτεχνικές εγκαταστάσεις που εκμεταλλεύονταν τη δύναμη των νερών. Επιπλέον στο φαράγγι υπάρχουν μονές, ασκηταριά και ερημητήρια που αναπτύχθηκαν κυρίως στα μεταβυζαντινά χρόνια. Όλες αυτές οι ομορφιές είναι προσβάσιμες με μονοπάτια παλιά αλλά και καινούργια, που διευκολύνουν τους πεζοπόρους.
Ο παραδοσιακός, πέτρινος οικισμός της Δημητσάνας γοητεύει με την άρτια υποδομή του, αφού περιλαμβάνει άνετα καταλύματα, εστιατόρια και ταβέρνες, καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα (γλυκά, κρέας, μέλι, ζυμαρικά), ιστορικά κτίρια αλλά και μουσεία και τις δυνατότητες περιπατητικών εκδρομών στον περιβάλλοντα χώρο.
Κάνοντας μία περιήγηση στην πόλη της Δημητσάνας μπορείς να θαυμάσεις από κοντά τις κομψές εκκλησίες (Αγίας Κυριακής, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Χαραλάμπους, Μεταμόρφωση του Σωτήρος, κ.ά.) και το Εκκλησιαστικό Μουσείο, που στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο σπίτι του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄.
Τα παλιά αρχοντικά, μεταξύ των οποίων το μοναδικό πενταώροφο σπίτι του Ξένιου με τοιχογραφίες, που σήμερα είναι διαμορφωμένο σε ξενώνα, ο ολομάρμαρος πύργος καμπαναριού, τα πέτρινα γεφύρια, οι κρήνες, οι θαυμάσιες εκδρομούλες στα «κατάφυτα» μοναστήρια (Παλιά και Νέα Μονή Φιλοσόφου, Μονή Τιμίου Προδρόμου, Μονή Αιμυαλών), το φαράγγι του Λουσίου και τα κοντινά όμορφα χωριά Παλαιοχώρι, Μάρκο και Ζάτουνα, το καθένα με μοναδικότητες και άξιες θέασης γωνιές, όλα ολοκληρώνουν μια μοναδική αρκαδική εμπειρία.
Η Δημητσάνα, χτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης Τεύθιδος (κοντά στον ναό των Ταξιαρχών και ανάμεσα στα σπίτια σώζονται λείψανα του αρχαίου τείχους της πόλης), γνώρισε βαθμιαία από τον 12ο αιώνα μεγάλη ακμή, κυρίως όμως από τον 17ο και ως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Οι έμποροί της δραστηριοποιούνταν ως την Οδησσό, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. Οι κάτοικοι ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τη μεταλλοτεχνία (χρυσικοί, ασημιτζήδες, χαλκωματάδες) και η οικονομική άνθηση έφερε και την πνευματική ακμή της πόλης με την περίφημη Ελληνική Σχολή, που ιδρύθηκε το 1764 από τους Δημητσανίτες Γεώργιο Γούνα και Αγάπιο Λεονάρδο, αναπτύχθηκε κυρίως μετά το 1816, και εκεί μαθήτευσαν πολλά σημαντικά της νεότερης ιστορίας μας πρόσωπα (Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, Παλαιών Πατρών Γερμανός, Παπαφλέσσας, κ.ά.).
Η πλουσιότατη βιβλιοθήκη της Σχολής, εμπλουτισμένη σήμερα, στεγάζεται στο παλιό κτίριο του Δημοτικού Σχολείου και περιλαμβάνει χειρόγραφους κώδικες, παλιές εκδόσεις, ιστορικό αρχείο, λαογραφική συλλογή και αρχαιολογικά ευρήματα.
Η Δημητσάνα έγινε διάσημη για τις εγκαταστάσεις υδροκίνησης που λειτουργούσαν αλευρόμυλους, νεροτριβές, βυρσοδεψεία, αλλά κυρίως μπαρουτόμυλους, από όπου πήρε το προσωνύμιο το «οπλοστάσιο του Αγώνα» του 1821. Σήμερα, λίγο πιο έξω από τον οικισμό, στη θέση Αϊ-Γιάννης, λειτουργεί από το 1997, από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Πειραιώς, το πρότυπο υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, όπου αποκαταστάθηκαν οι παλιές εγκαταστάσεις και το εκπληκτικό αποτέλεσμα επιτρέπει τη διατήρηση της γνώσης που αφορά την παραδοσιακή τεχνολογία της υδροκίνησης στην περιοχή, η οποία ξεκίνησε από τον 16ο αιώνα.
Σήμερα η Δημητσάνα, με το πλούσιο παρελθόν, τα μνημεία και τα αρχαιολογικά και προβιομηχανικά αξιοθέατα, τις φυσικές ομορφιές, τις όμορφες εκκλησιές, τα εντυπωσιακά φημισμένα μοναστήρια και τα ονομαστά χωριά τριγύρω, αποτελεί από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές της Αρκαδίας.
Πηγή: mythicalpeloponnese.gr