Ο Λεύκιος Σηιανός είναι ένα σχετικά άγνωστο πρόσωπο στην ρωμαϊκή ιστορία,
ελάχιστοι ξέρουν το όνομα του και ακόμα λιγότεροι την ιστορία του. Μια ιστορία
γεμάτη συνομωσίες, ίντριγκες δολοφονίες και δολοπλοκίες, όμως το σημαντικότερο
είναι πως έφτασε πολύ κοντά, στο να γίνει αυτοκράτορας.
Τα πρώτα χρόνια:
Ο Λεύκιος Αίλιος Σηιανός γεννήθηκε το 30 π.Χ στο Ὀυολσίνιο της Ιταλίας, από αριστοκρατική οικογένεια της Ιππικής τάξης. Η οικογένεια του είχε συγγενικές σχέσεις με πολλούς συγκλητικούς αλλά και με τον κυβερνήτης της Παννονίας Ιούνιο Βλάσιο. Ο μικρός τότε Σηιανός ήταν φίλος του Γάιου Καίσαρα, εγγονού του Αυτοκράτορα Αυγούστου και τον συντρόφευε σε ταξίδια στην ανατολή. Ο πατέρας του Λούσιος Στράβωνας είχε συγγένεια με τον οίκο των Τερέντιων. Όλα αυτά θα έπαιζαν ρόλο στην μετέπειτα πορεία και ανέλιξη του Σηιανού.
(Απεικόνιση Σηιανού του σε νόμισμα περίπου το 25 μ.Χ)
Η Άνοδος:
Ο πατέρας του διορίστηκε ὕπαρχος τῶν πραιτωρίων το 2 π.Χ, από τον αυτοκράτορα Οκταβιανό, που τον διέκρινε λόγω των σχέσεων του παππού του με τον Γάιο Μαικήνα. Ο Στράβωνας διατήρησε το αξίωμα του μέχρι τον θάνατο του το 14 μ.Χ. Ο Σηιανός έμαθε πολλά δίπλα στον πατέρα του και γνώρισε από πρώτο χέρι την πραιτωριανή φρουρά. Διορίστηκε εκατόνταρχος και έγινε αγαπητή φιγούρα ανάμεσα στους στρατιώτες, αποκτώντας και πολεμική εμπειρία.
(Οκταβιανός Αύγουστος ο πρώτος Αυτοκράτορας)
Η φρουρά αυτή ήταν ένα ειδικό σώμα Ρωμαίων στρατιωτών το οποίο αρχικά οργάνωσε ο Αύγουστος ως προσωπική σωματοφυλακή του αυτοκράτορα το 27 π.Χ. Αποτελούνταν από εννιά κοόρτεις (αργότερα έγιναν δέκα) των 1.000 αντρών η καθεμιά. Όλα τα μέλη του ήταν οι καλύτεροι των λεγεώνων. Ήταν δηλαδή το πιο καλά επανδρωμένο στρατιωτικό σώμα της αυτοκρατορίας. Η δε αμοιβή τους ήταν διπλάσια ή τριπλάσια από την εκείνη ενός λεγεωνάριου. Μέχρι τον θάνατο του Αυγούστου στρατοπέδευαν σε διάφορα σημεία της Ιταλίας όμως το 23 μ.Χ ολοκληρώθηκε η Casta Praetoria, ένας στρατώνας, όπου συγκεντρώθηκαν όλες οι κοορτές στην Ρώμη, έργο του Σηιανού.
Έμπιστος του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο:
Στις 27 Σεπτεμβρίου 14 μ.Χ ο Τιβέριος διαδέχτηκε τον Οκταβιανό και ταυτόχρονα ο Σηιανός τον πατέρα του ως διοικητής των πραιτοριανών. Από τότε άρχισε να προσεγγίζει τον Τιβέριο και κατάφερε να κερδίσει την απόλυτη εμπιστοσύνη του, σε τρομακτικό βαθμό. Τον εμπιστευόταν για κάθε απόφαση που έπαιρνε, του εκμυστηρευόταν μυστικά και τον θεωρούσε φίλο του. Ο λόγος για την τυφλή αυτή εμπιστοσύνη ήταν, ότι ο Τιβέριος βρισκόταν κοντά στα 60 και είχε χάσει πολλούς απ’ τους φίλους του τα προηγούμενα χρόνια. Συνάμα ο ίδιος ποτέ δεν ήθελε να γίνει αυτοκράτορας αλλά υπέκυψε λόγω των προβλημάτων διαδοχής του Αυγούστου. Ο Σηιανός, όντας φιλόδοξος και μεγαλομανής, είδε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ανέλθει σε αξιώματα και δύναμη, ελέγχοντας και χειραγωγώντας τον Αυτοκράτορα.
(Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος ο άνθρωπος που δεν ήθελε να γίνει Αυτοκράτορας)
Η δολοφονία του Διαδόχου:
Ο Τιβέριος προσφωνούσε τον Σηιανό ως «Socius Laborum» (ο σύντροφός μου στις δουλειές μου) κάτι που δυσαρέστησε τον γιο του Δρούσο Ιούλιο Καίσαρα, που αντιπαθούσε τον Σηιανό λόγω της επιρροής που ασκούσε στον πατέρα του. Λέγεται πως σε μια διαφωνία τους τον χαστούκισε μπροστά στον ίδιο τον Τιβέριο. Εκείνη την περίοδο, ο Σηιανός, είχε ανέβει στην θέση του πραίτορα, που κανονικά δεν παραχωρούνταν στους Ρωμαίους της ιππικής τάξης, πράγμα που φόβισε πολλούς αριστοκράτες αλλά και στρατιωτικούς. Ο Σηιανός έψαχνε τρόπο να ξεφορτωθεί τον Δρούσο και τον βρήκε το 15 μ.Χ.
Εκείνη την χρονιά λεγεώνες της Παννονίας και της Γερμανίας στασίασαν και ο Τιβέριος έστειλε τους γιούς του να αποκαταστήσουν την τάξη. Ενώ το Γερμανικός Ιούλιος Καίσαρας (υιοθετημένος) στάλθηκε στην Γερμανία, ο Δρούσος μαζί με τον Σηιανό και δυο κοορτές πραιτοριανών έφυγαν για την Πανοννία. Ο Δρούσος με τις δεξιότητές του κατάφερε σε σύντομο χρόνο να διαλύσει την ανταρσία, οι λεγεωνάριοι να γυρίσουν πίσω στους στρατώνες τους και αποκεφάλισε τους υποκινητές της. Παρά την συνεργασία τους η έχθρα μεταξύ των δύο φούντωσε και έγινε εντονότερη. Ο Σηιανός αποφάσισε να πάρει δραστικά μέτρα.
(Ιούλιος Καίσαρ Γερμανικός και Δρούσος Ιούλιος Καίσαρας οι γιοι του Τιβέριου)
Ο Γερμανικός θα πεθάνει το 19 μ.Χ με μυστήριο τρόπο, πιθανόν λόγω δηλητηρίασης από έμπιστους του Σηιανού, σειρά είχε ο Δρούσος. Ήταν γνωστό πως όντας βιολογικό παιδί του ο Τιβέριος τον προόριζε για διάδοχο, κάτι που μπορεί να γινόταν πιο σύντομα με παραίτηση χάριν του γιου του. Αυτή η πιθανότητα δυσαρέστησε και τρομοκράτησε τον αρχηγό των πραιτοριανών. Για να πετύχει τον σκοπό του ο Σηιανός παρενοχλούσε συστηματικά την σύζυγο του Δρούσου, Λιβίλλα. Η ίδια ενέδωσε και σύναψε δεσμό μαζί του, για λόγους άγνωστους μέχρι σήμερα. Ιστορικοί υποστηρίζουν πως το έκανε είτε για να προστατέψει τα παιδιά της, είτε επειδή δεν λάμβανε την προσοχή από τον σύζυγο της ή πολύ απλά ερωτεύτηκε τον Σηιανό.
Έχοντας πλέον την Λιβίλλα υπό τον απόλυτο έλεγχο του έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο, διάλεξε ένα δηλητήριο του οποίου τα συμπτώματα ήταν παρόμοια με ασθένειας, έτσι ώστε κανείς να μην υποπτευόταν τίποτα. Η Λιβίλλα το έμπλεξε με το φαγητό του συζύγου της και μετά από μερικές μέρες, τον Σεπτέμβριο του 23 μ.Χ, ο Δρούσος πέθανε. Ο Τιβέριος έπεσε σε κατάθλιψη αλλά συνέχιζε για χρόνια να πιστεύει πως ο θάνατος του οφειλόταν σε ασθένεια. Ο δρόμος προς την εξουσία άνοιξε και επίσημα για τον Σηιανό. Από τότε πίεζε τον Αυτοκράτορα να αποσυρθεί οριστικά από την πολιτική, πράγμα που τον βόλευε ώστε να αποκτήσει πιο πολύ δύναμη.
(Κλαυδία Λιβία Ιουλία «Λιβίλλα» συζυγοκτόνος)
Όλοι οι συγγενείς συνωμοτόυν:
Μετά τον θάνατο του Δρούσου ο Τιβέριος έμεινε χωρίς παιδιά αλλά όχι και χωρίς διάδοχο. Ο Κλαύδιος θεωρούταν καθυστερημένος όμως τα παιδιά του, παρότι ανήλικα, είχαν βασιλικό αίμα στις φλέβες τους κάτι που ο Σηιανός δεν είχε. Έτσι έβαλε στο στόχαστρο την χήρα του Γερμανικού Αργιπίννα, η οποία είχε σημαντική επιρροή στις λεγεώνες του Ρήνου που διοικούσε ο αποθανόν σύζυγος της. Η ίδια θεωρούσε υπεύθυνο τον Τιβέριο για τον θάνατο του Γερμανικού, κάτι που ψύχρανε τις σχέσεις μεταξύ τους. Ο Σηιανός έπεισε τον Αυτοκράτορα πως ο κύκλος της συνωμοτούσε εναντίον του με σκοπό να τον δολοφονήσει. Εν τέλει με τις ευλογίες του ξεκίνησε εκκαθάριση.
Πρώτος στόχος ο Γκάιος Σίλιος, σεβαστός συγκλητικός και διοικητής λεγεώνων στην Γερμανία που καυχιόταν πως εάν δεν υπήρχε ο Τιβέριος θα δολοφονούνταν στις ανταρσίες του 15 μ.Χ. Ο Σηιανός τον συνέλαβε με κατηγορίες για πραξικόπημα και τον φυλάκισε. Διέσπειρε κατηγορίες και για άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας καταφέρνοντας να τους απομακρύνει, να τους εξορίσει και να τους φυλακίσει. Είχε πλέον τόση δύναμη στα χέρια του που ουσιαστικά συνδιοικούσε την Ρώμη, μιας και οι πραιτοριανοί είχαν την διαταγή να ενεργούν ως φρουρά της πρωτεύουσας και διέβλεπε τον εαυτό του ως μελλοντικό αυτοκράτορα.
Το γράμμα:Με διαταγή του αυτοκράτορα ανεγέρθησαν αγάλματα προς τιμήν του σε όλη την πόλη, οι πραιτοριανοί τον υπάκουαν τυφλά και μερίδα συγκλητικών τον υποστήριζε, ήταν πλέον κοντά στο να πετύχει τον σκοπό του.
Νιώθοντας πανίσχυρος έστειλε γράμμα στον Τιβέριο, τo 25 μ.Χ, ζητώντας να του επιτραπεί να παντρευτεί την Λιβίλλα, με την οποία είχε πολύχρονο δεσμό. Στο γράμμα επισήμανε τις υπηρεσίες που παρείχε στον ίδιο αλλά και στον Οκταβιανό αλλά και πως ποτέ δεν είχε βλέψεις για εξουσία, πράγμα που δεν ζητούσε καθώς ένιωθε τιμή που υπηρέτησε τον Τιβέριο, ζητούσε μόνο την Λιβίλλα. Υπαινισσόταν δε, πως ο ίδιος ο Αύγουστος είχε συναινέσει στο να παντρευτεί μια από τις κόρες του, ακόμα μια απόπειρα να εντυπωσιάσει τον Αυτοκράτορα. Εάν ο Τιβέριος δεχόταν ο Σηιανός θα έμπαινε επίσημα στην βασιλική οικογένεια και θα θεωρούταν λύση διαδοχής. Το γράμμα αυτό καταδεικνύει τις πολιτικές ικανότητες το Σηιανού αλλά και την έκταση της φιλοδοξίας του.
(Πραιτοριανή φρουρά την εποχή του Τραϊανού)
Η πτώση:
Παρά την αισιοδοξία του για θετική απάντηση ο διοικητής των πραιτοριανών υπερέβη τα όρια και έλαβε προειδοποίηση από τον Τιβέριο, που του επισήμανε ότι συγκλητικοί παραπονούνταν για την εξουσία αλλά και τα αξιώματα που κατείχε, ως άντρας της Ιππικής τάξης. Ο Σηιανός είχε αποκτήσει πολύ ισχυρούς εχθρούς όσο ανέβαινε στην ιεραρχία. Ο Τιβέριος απομονώθηκε στο νησί του Κάπρι το 26 μ.Χ και άφησε τον Σηιανό ως προστάτη-διοικητή της Ρώμης. Έβγαλε μάλιστα νόμο σύμφωνα με τον οποίο, όποιος τολμούσε να τον ενοχλήσει θα εκτελούνταν.
Ο Σηιανός δρούσε ως Δικτάτωρ με αυτοκρατορική σφραγίδα, φυλάκιζε και εκτελούσε όποιον αντιπαθούσε και επηρέαζε την σύγκλητο. Ήταν απ’ τους λίγους, εάν όχι ο μόνος για κάποια περίοδο, που επισκεπτόταν το Κάπρι για να μιλήσει με τον Τιβέριο. Μετά την άρνηση του Τιβέριου για γάμο, ο ίδιος στράφηκε εναντίον του πιθανότερου διαδόχου Νέρων Ιούλιο Καίσαρα, γιο της Αγριππίνας. Οι κατάσκοποί του διέσπειραν ψευδείς κατηγορίες για ασέβεια προς το πρόσωπο του Αυτοκράτορα, εξαγριώνοντας τον Τιβέριο. Ο Σηιανός δεν σταμάτησε εκεί αλλά στοχοποίησε τον αδερφό του Νέρωνα, Δρούσο Β’. Όλα αυτά οδήγησαν στην εξορία του Νέρωνα και την αυτοκτονία του το 31 μ.Χ, αλλά και στην δολοφονία του νεαρού Δρούσου.
Το τέλος:
Στα τέλη του έτους 30 μ.Χ ο Τιβέριος, εντελώς ξαφνικά, αντιλήφθηκε την δύναμη που είχε αποκτήσει ο Σηιανός και αποφάσισε να δράσει. Ο Κάσιος Δίων έγραψε ότι ο Τιβέριος κατάλαβε ,έγκαιρα, πως ο Σηιανός θα τον ανέτρεπε ή θα τον δολοφονούσε Ο πραγματικός λόγος βέβαια, ήταν πως του έγιναν γνωστά τα αίτια θανάτου του γιου του Δρούσου. Συντετριμμένος και αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο για την δυναστεία του, διέταξε την σύλληψη και εκτέλεση του Σηιανού. Άλλες φήμες έλεγαν πως ο Σηιανός ήρθε σε συμφωνία με τις λεγεώνες της Γερμανίας, ώστε να τον υποστηρίξουν σε περίπτωση που ο Τιβέριος «έπεφτε». Ο Αυτοκράτορας διάλεξε τον αρχηγό της αστυνομίας Νέβιο Μάρκο ως αντικαταστάτη του Σηιανού και τον διέταξε να προβεί στην σύλληψη του.
Στις 18 Οκτωβρίου 31 μ.Χ ο Σηιανός παρευρέθηκε σε συνεδρίαση της συγκλήτου όπου διαβάστηκε γράμμα του Αυτοκράτορα, στο αρχικά επισήμαινε τις υπηρεσίες του, αλλά στο τέλος τον απάλλασσε απ’ τα καθήκοντά του, το κατηγορούσε για προδοσία και διέτασσε την σύλληψη του. Το βράδυ ο Μάρκος περικύκλωσε το κτήριο της συγκλήτου μαζί με την αστυνομία, ανέλαβε ντε φάκτο διοικητής των πραιτοριανών και συνέλαβε τον Σηιανό, ενώ ακόμα διαβαζόταν το γράμμα.
Το ίδιο βράδυ η σύγκλητος τον καταδίκασε σε θάνατο. Φυλακίστηκε και εκτελέστηκε δια στραγγαλισμού ενώ το σώμα του πετάχτηκε στις σκάλες «Gemonian stairs», όπου διαμελίστηκε από το πλήθος. Την ίδια μέρα η γυναίκα του αυτοκτόνησε και μερικές μέρες μετά, εφαρμόζοντας τον νόμο περί «καταδίκης του οίκου» εκτελέστηκαν ο γιος και η κόρη του, την οποία λέγεται πως βίασαν για να μην «φύγει» ως παρθένα. Η γυναίκα του, πριν πεθάνει, έστειλε γράμμα στον Τιβέριο επιβεβαιώνοντας την δολοφονία του Δρούσου. Όλα τα αγάλματα αλλά και προτομές που τον απεικόνιζαν καταστράφηκαν, έτσι ώστε να σβηστεί από τον κόσμο η μνήμη της ύπαρξής του.
Ήταν το τέλος. Ένας άνθρωπος, φιλόδοξος, τυραννικός, δολοπλόκος έφτασε πολύ κοντά αλλά δεν έγινε αυτοκράτορας. Η κληρονομιά του συνεχίστηκε πάντως από την πραιτοριανή φρουρά ,η οποία θα ανεβοκατέβαζε αυτοκράτορες για τους επόμενους 2 αιώνες.
Επιμελεια: Σωτήρης Σουχλέρης για το Hondos News.