Η ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΣΤΑ ΟΧΥΡΑ ΡΟΥΠΕΛ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Μετά την αποτυχία των Ιταλικών στρατευμάτων να καταλάβουν την Ελλάδα και ειδικά μετά την αποτυχημένη επίθεση τους, το Μάρτιο του 1941 (Εαρινή Επίθεση), την οποία μάλιστα επέβλεπε ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι, ο σύμμαχος του Αδόλφος Χίτλερ, αποφάσισε να επιτεθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γιουγκοσλαβία. Επιθυμούσε να αποκαταστήσει το γόητρο της συμμαχίας του Άξονα( Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) και να ασχοληθεί ανενόχλητος με το μέτωπο στη Σοβιετική Ένωση.
ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ
Ήδη μαθαίνουμε ότι ο Χίτλερ είχε πει στους στρατηγούς του από το Νοέμβριο του 1940, να εκπονήσουν ένα στρατιωτικό σχέδιο επίθεσης εναντίον της Ελλάδας, εάν η Ιταλία είχε ηττηθεί, όπερ και εγένετο. Το σχέδιο είχε δύο σκέλη. Το πρώτο ονομάστηκε << Μαρίτα>> και περιελάβανε την επίθεση των γερμανικών δυνάμεων και των συμμάχων τους στην ηπειρωτική Ελλάδα και το δεύτερο ονομάστηκε << Ερμής>> και περιλάμβανε την κατάληψη της Κρήτης από αέρος.
Καταρχήν, ο Χίτλερ προσπάθησε να προσεταιρίσει τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία να προσχωρήσουν στην πλευρά του Άξονα. Μάλιστα, τους έταξε ως αντάλλαγμα τη Μακεδονία και τη Θράκη. Η Βουλγαρία δέχτηκε και προσχώρησε με την πλευρά του Άξονος. Μ’ αυτό τον τρόπο, τα γερμανικά στρατεύματα πέρασαν ανενόχλητα από το έδαφος της Βουλγαρίας. Αντίθετα, η Γιουγκοσλαβία, ενώ αρχικά δέχτηκε και υπέγραψε το Τριμερές Σύμφωνο, με το οποίο εισερχόταν στον πόλεμο με την πλευρά του Άξονα, τελικά αποχώρησε, όταν δύο μέρες μετά την υπογραφή του συγκεκριμένου συμφώνου, ο γιουγκοσλαβικός στρατός έκανε πραξικόπημα και ανέτρεψε τον πρίγκηπα Παύλο και τον αδελφό του Πρίγκηπα Πέτρο, οι οποίοι είχαν υπογράψει τη συγκεκριμένη συμφωνία. Άρα, η Γερμανία είχε τώρα να αντιμετωπίσει δύο μέτωπα στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία.
Η ελληνική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κορυζή είχε προβλέψει μία γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας και γι’ αυτό ζήτησε τη βοήθεια της Μεγάλης Βρετανίας, Βέβαια, σ’ αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνουμε ότι τη βοήθεια της Μεγάλης Βρετανίας είχε ζητήσει ήδη από τον Οκτώβριο του 1940 ο Ιωάννης Μεταξάς (1871-1941), αλλά εν τέλει η βρετανική βοήθεια ήρθε το Φεβρουάριο του 1941. Πιο συγκεκριμένα ήρθαν, με σκοπό να παράσχουν στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα, 62.612 βρετανοί στρατιώτες, 100 άρματα μάχης και 99 αεροσκάφη. Αρχηγός των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων ήταν ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος και αρχηγός των βρετανικών δυνάμεων ήταν ο Χένρι Μέτλαντ Γουίλσον.
Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΑ ΟΧΥΡΑ ΡΟΥΠΕΛ
Στις 5 και 30 το πρωί της 6ης Απριλίου ο Γερμανός πρεσβευτής στην Ελλάδα, πρίγκιπας Βίκτωρ Έρμπαχ (Viktor zu Erbach-Schönberg), επέδωσε στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κορυζή διακοίνωση, στην οποία αναφέρονταν οι λόγοι της γερμανικής επίθεσης. Η διακοίνωση έλεγε πως η κυβέρνηση του τρίτου Ράιχ έδωσε διαταγή στα στρατεύματά της να εκδιώξουν τις Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις από το ελληνικό έδαφος. Κάθε αντίσταση στις Γερμανικές Ένοπλες Δυνάμεις θα συντρίβεται αδιακρίτως. Ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής απάντησε ότι η Ελλάδα θα πολεμήσει και θα αντισταθεί μέχρι εσχάτων. Στις 5 και 15 τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλλαν ταυτόχρονα στην Ελλάδα και στην Γιουγκοσλαβία.
Στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα υπήρχαν 21 οχυρά, τα οποία είχαν κατασκευαστεί επί Ιωάννη Μεταξά, με σκοπό την άμυνα της συγκεκριμένης περιοχής, αν διεξαγόταν εχθρική επίθεση. Γι’ αυτό το λόγο, τα οχυρά έλαβαν το προσωνύμιο << Γραμμή Μεταξά>>. Το πιο ισχυρό οχυρό ήταν το οχυρό Ρούπελ.Η <<Γραμμή Μεταξά>>, μήκους περίπου 215 χιλιόμετρα υπερασπιζόταν από τo Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ). Η γραμμή εκτείνεται κατά μήκος του ποταμού Νέστου προς τα ανατολικά και των βουλγαρικών συνόρων ως το όρος Μπέλες κοντά στα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία.
Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε με πολύ σφοδρό τρόπο κατά του όρους Μπέλες και του οχυρού Ρούπελ. Τα γερμανικά στρατεύματα έβαλαν κατά των ελληνικών θέσεων με τη βοήθεια πυροβολικού, αλλά και της γερμανικής αεροπορίας με τα περίφημα αεροπλάνα Στούκας. Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις αντιστέκονταν σθεναρά σ’ όλη τη γραμμή του μετώπου και κατάφεραν να αποκρούσουν τις γερμανικές επιθέσεις. Την επόμενη ημέρα στις 7 Απριλίου, συνεχίστηκαν οι επιθέσεις από πλευράς των γερμανικών δυνάμεων, αλλά και πάλι αποκρούστηκαν επιτυχώς. Όμως, την ίδια ημέρα κατέρρευσε το μέτωπο στη Γιουγκοσλαβία, οι Γερμανοί νίκησαν τις στρατιωτικές δυνάμεις της Γιουγκοσλαβίας, κατέλαβαν την πόλη της Στρωμνίτσας και αφού διέσχισαν την κοιλάδα του ποταμού Αξιού, εισέβαλαν στην Ελλάδα.
Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις δε πρόλαβαν να φτάσουν εγκαίρως στην κοιλάδα του Αξιού ποταμού και να αντιμετωπίσουν τους Γερμανούς. Μ’ αυτό τον τρόπο, οι Γερμανοί κατάφεραν να διασπάσουν την ελληνική άμυνα, κατέλαβαν στο όρος Μπέλες τα οχυρά Ιστίμπεη και Κελκαγιά, ενώ το οχυρό Αρπαλούκι εκκενώθηκε από τη φρουρά του.Το οχυρό Ποποτλίβιτσα συνέχιζε την αντίσταση του ολόκληρη την ημέρα. Στο οχυρό Ρούπελ οι γερμανικές επιθέσεις αποκρούστηκαν επιτυχώς.
Στον τομέα του
Συγκροτήματος Καραντάγ, οι Γερμανοί επιτέθηκαν
αιφνιδιαστικά και κατέλαβαν
το ύψωμα Σταυρός, εκδιώχθηκαν όμως μετά από αντεπίθεση ελληνικού τμήματος.
Άλλες γερμανικές δυνάμεις κατόρθωσαν να εισέλθουν στο οχυρό Περιθώρι. Μετά από δίωρο αγώνα,
που έλαβε δραματική μορφή, όσοι Γερμανοί είχαν εισδύσει στο οχυρό εξοντώθηκαν. Το
απόγευμα, νέα ισχυρή επίθεση δύναμης ενός συντάγματος και με την υποστήριξη 8
αρμάτων, απέτυχε με τους Γερμανούς να έχουν σοβαρές απώλειες. Τα οχυρά Μαλιάγκα και Παρταλούσκα δέχτηκαν ασθενής επίθεση που
αποκρούστηκε εύκολα, ενώ τα υπόλοιπα οχυρά, Μπαμπαζώρα και Περσέκ δεν
ενοχλήθηκαν καθόλου.
Στις 8 Απριλίου η δεύτερη μεραρχία Πάντσερ πέρασε τη μεθόριο κοντά στη λίμνη Δοϊράνη και αφού νίκησε τις ελληνικές δυνάμεις κινήθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Την ίδια στιγμή, πέντε τάγματα της 6ης Ορεινής Μεραρχίας επιτέθηκαν κατά της τοποθεσίας Κρουσίων, πετυχαίνοντας ένα ρήγμα δυτικά του υψώματος Δοβά Τεπέ. Το βράδυ μια γερμανική φάλαγγα κατέλαβε το Μεταλλικό και κατευθύνθηκε προς το Κιλκίς. Η ταχύτητα της γερμανικής προέλασης αιφνιδίασε το στρατηγείο της ΧΙΧ Μεραρχίας, που μετακινήθηκε στο χωριό Κεντρικό.
Αυτή η γρήγορη ταχύτητα των γερμανικών δυνάμεων αποτέλεσε το μεγάλο κίνδυνο για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς. Τότε βλέποντας την ήττα το Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο εξουσιοδότησε τον διοικητή του ΤΣΑΜ Κωνσταντίνο Μπακόπουλο για σύναψη συνθηκολόγησης και κατάπαυσης των εχθροπραξιών. Το βράδυ ο Μπακόπουλος απέστειλε επιστολή στον διοικητή της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ, Αντιστράτηγο Ρούντολφ Φάιελ (Rudolf Veiel), προτείνοντας την κατάπαυση του πυρός, υπό τον όρο να κρατήσουν οι Έλληνες πολεμιστές τα όπλα τους, εάν όμως αυτό αποκλείονταν να επιστρέφονταν αυτά μετά το τέλος του πολέμου. Ταυτόχρονα ειδοποίησε τους υφιστάμενους διοικητές του, πως έπρεπε να κρατήσουν τις θέσεις τους μέχρι την υπογραφή της συνθηκολόγησης.
Στο Όρος Μπέλες ύστερα από σκληρές μάχες παραδόθηκε το οχυρό Ποποτλίβιτσα, ενώ στη στενωπό του Ρούπελ οι μάχες συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση. Οι προσπάθειες των Γερμανών με άρματα πυροβολικό και αεροπορία να καταλάβουν την τοποθεσία ανάμεσα στο Ρούπελ και στο Καρατάς απέτυχαν με σοβαρές απώλειες για τους επιτιθέμενους. Όμως, η κάθοδος δυνάμεων της 5ης Ορεινής Μεραρχίας στη κοιλάδα Ροδοπόλεως και η παρουσία του τμήματος του 125ου γερμανικού Συντάγματος στο ύψωμα Γκολιάμα, δημιουργούσαν σοβαρότατη απειλή στο αριστερό της XIV Μεραρχίας, η οποία ενισχύθηκε με δύο τάγματα πεζικού, μία ίλη ελαφρών αρμάτων και πυροβόλα.
Στην περιοχή του κάτω Νευροκόπι οι Γερμανοί, μετά από νυχτερινή επίθεση, απέτυχαν και πάλι να καταλάβουν τα οχυρά Μαλιάγκα και Περιθώρι. Στην αντεπίθεση των Ελλήνων στο Περιθώρι ακολούθησε σώμα με σώμα αγώνας, που έληξε με άτακτη υποχώρηση των Γερμανών. Το μεσημέρι νέα επίθεση από δύο γερμανικά συντάγματα πεζικού καθηλώθηκε έπειτα από τρίωρο αγώνα. Αποτυχημένες ήταν και οι επιθέσεις στα οχυρά Πυραμιδοειδές, Λίσσε και Ντάσαβλη, ενώ οι προσπάθειες ανακατάληψης του υψώματος Κρέστη από το ελληνικό απόσπασμα Καλαποτίου δεν είχαν αποτέλεσμα.
Στον τομέα της Ταξιαρχίας Νέστου τα τμήματα προκαλύψεως συμπτύχθηκαν χωρίς να παρενοχληθούν και αφού κατέστρεψαν οδικούς άξονες ανατίναξαν την γέφυρα των Τοξοτών. Στο οχυρό Εχίνος ένα ενισχυμένο γερμανικό τάγμα, επιτέθηκε από δύο κατευθύνσεις φθάνοντας κοντά στις ελληνικές θέσεις. Η επίθεση αυτή καθηλώθηκε με σοβαρές απώλειες για τους Γερμανούς.
Η συνθηκολόγηση
Την επόμενη μέρα ( 9 Απριλίου του 1941) υπογράφτηκε η συνθηκολόγηση ανάμεσα στον στρατηγό Μπακόπουλο και τον ομόλογο του στρατηγό Φάιελ. Τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την ίδια ημέρα τη Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι μάχες στο οχυρό Ρούπελ και στο οχυρό Παλιουριώνες συνεχίζονταν μέχρι στις 10 Απριλίου, όπου και τελικά παραδόθηκαν. Στις 10 Απριλίου είχε σταματήσει κάθε αντίσταση των ελληνικών στρατευμάτων στη Μακεδονία και τη Θράκη. Μετά τη υπογραφή συνθηκολόγησης από τον αντιστράτηγο Γεώργιο Τσολάκογλου στις 15 Απριλίου του 1941, οι γερμανικές δυνάμεις κινήθηκαν προς τα νότια και κατέλαβαν τη Θεσσαλία και την Ήπειρο. Μετά την κατάληψη αυτών περιοχών οι γερμανικές δυνάμεις κινήθηκαν προς στην Αθήνα, όπου ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ δεν επιθυμούσε να συνθηκολογήσει με τους Γερμανούς.
Ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος
Κορυζής αυτοκτόνησε και τελικά ο βασιλιάς και η υπόλοιπη κυβέρνηση
έφυγαν
από την Αθήνα και κατέφυγαν στη Κρήτη. Τελικά η Αθήνα καταλήφθηκε από τους
Γερμανούς στις 27 Απριλίου του 1941 και όλη η υπόλοιπη Ελλάδα, εκτός από την
Κρήτη, όπου οι μάχες συνεχίστηκαν για ολόκληρο το μήνα Μάιο του 1941. Μετά από
τη σθεναρή αντίσταση των Κρητικών, καταλήφθηκε η Κρήτη μόλις την 1 Ιουνίου του
1941 και άρχισε η τριπλή κατοχή της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς
και τους Βούλγαρους.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Καταληκτικά, η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε με πολύ σφοδρό τρόπο. Οι Έλληνες με ολιγάριθμο στρατό και με τα πενιχρά μέσα, τα οποία διέθεταν κατάφεραν να καθυστερήσουν τις γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες ήταν πολυάριθμες και είχαν το καλύτερο στρατιωτικό εξοπλισμό να καταλάβουν την Ελλάδα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει την επίθεση, την οποία είχε προγραμματίσει ο Χίτλερ, στη Σοβιετική Ένωση. Αυτό άλλαξε κατά πολύ την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Κούλης για το Hondos News.