Ο Αλέξανδρος Κορυζής ήταν Έλληνας πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά το θάνατο του Ιωάννη Μεταξά έως τη γερμανική εισβολή (6 Απριλίου 1941). Ήταν ο πρωθυπουργός, ο οποίος αρνήθηκε να παραδώσει την Ελλάδα αμαχητί στους Γερμανούς εισβολείς. Γι’ αυτό, έχει μείνει στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός του δεύτερου ΌΧΙ.
ΚΑΤΑΓΩΓΗ
Ο Αλέξανδρος Κορυζής γεννήθηκε στο νησί του Πόρου το 1885. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Κορυζής, ο οποίος είχε διατελέσει Δήμαρχος της Τροιζήνας και Βουλευτής της περιοχής.
Μάλιστα, ο
προπάππους
του Αλέξανδρου Κορυζή ήταν ο Γεώργιος Κορυζής, γνωστός αγωνιστής στην
Επανάσταση του 1821. Μητέρα του ήταν, η Αικατερίνη Αθανασίου Μισυρλή, η οποία
καταγόταν από την Πύλο της Μεσσηνίας και είχε θείο της τον Αλέξανδρο
Κουμουνδούρο, ο οποίος ήταν εκσυγχρονιστής πολιτικός και είχε διατελέσει δέκα
φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του 19 αιώνα. Στα επτά του χρόνια έμεινε ορφανός από
μητέρα, γεγονός που είχε αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Άρα, λοιπόν, ο
Αλέξανδρος Κορυζής καταγόταν από πολιτική οικογένεια.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Αλέξανδρος Κορυζής σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών κατά τα έτη 1901-1905, ενώ διορίστηκε σε πολλή μικρή ηλικία στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδα, όπου ανελίχθηκε πολύ γρήγορα στην ιεραρχία της. Από το 1915 συνέβαλλε αποφασιστικά στη δημιουργία κλάδου για τους αγρότες, όπου εν τέλει ιδρύθηκε το 1929 η Αγροτική Τράπεζα, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των αγροτών. Μάλιστα, διετέλεσε και ο πρώτος πρόεδρος της.
Ο Κορυζής διακρίθηκε, εκτός των άλλων, και στο στρατιωτικό επίπεδο.
Πιο συγκεκριμένα: Συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους, οι οποίοι διεξήχθησαν κατά τα έτη 1912-1913. Στην αρχή ήταν έφεδρος ανθυπολοχαγός του πυροβολικού και εν συνεχεία αποφοίτησε από αυτή τη σχολή, ως έφεδρος υπολοχαγός πυροβολικού και όταν έληξαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι παρασημοφορήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος από τον Βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α΄.
Μετά τη λήξη και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) ανέλαβε τα καθήκοντα του τμηματάρχη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας και το 1919 έγινε γενικός επιθεωρητής της.
Με την εγκαθίδρυση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη το 1919 και την προσάρτησή της, μετά τη Συνθήκη των Σεβρών (1920), αποστάλθηκε στη Σμύρνη, επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου, ως οικονομικός σύμβουλος του Υπάτου Αρμοστή στη Σμύρνη, Α. Στεργιάδη, την περίοδο 1919-1920 ιδρύοντας παράλληλα το υποκατάστημα της ΕΤΕ Σμύρνης. Μετά την καταστροφή της Σμύρνης (1922), επέστρεψε στην Αθήνα, όπου ίδρυσε το Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό, (ΑΣΟ) και μάλιστα διετέλεσε ως ο πρώτος πρόεδρος της την περίοδο 1925-1928.
Στις 12 Μαΐου του 1928 ανέλαβε υποδιοικητής της ΕΤΕ μετά την παραίτηση του Εμμανουήλ Τσουδερού προκειμένου εκείνος να εκλεγεί και να διορισθεί υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Την εποχή εκείνη κατ΄ εντολή της τότε κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Κορυζής συνέταξε το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου που αποτέλεσε στην ουσία και τον πρώτο συντονιστικό οικονομικό δημόσιο φορέα της Ελλάδας στην οικονομική πολιτική.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ
Μετά την καταστολή του κινήματος, το οποίο έκανε στις 6 Μαρτίου του 1933 ο Νικόλαος Πλαστήρας, ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας ο Αλέξανδρος Οθωναίου. Ο Αλέξανδρος Κορυζής διορίστηκε υπουργός οικονομικών από τις 6 έως τις 10 Μαρτίου του 1933.
Μετά από μια εποχή πολιτικής αστάθειας, ο Ιωάννης Μεταξάς επέβαλλε με τη συναίνεση του Βασιλιά Γεωργίου του Β΄ , δικτατορία στις 4 Αυγούστου του 1936. Ο Κορυζής διορίστηκε την επόμενη ημέρα της επιβολής του καθεστώτος, υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, όπου παρέμεινε για σχεδόν τρία χρόνια στη θέση αυτή, μέχρι τις 12 Ιουλίου του 1939, όπου υπέβαλε τη παραίτηση του.
Η παραίτηση του έγινε δεκτή. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο συγκεκριμένο υπουργείο πραγματοποίησε μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες αφορούσαν το διοικητικό τομέα, την κοινωνική πρόνοια του κράτους προς τα λαϊκά στρώματα. Παράλληλα, ιδρύθηκαν νοσοκομεία και κοινωνικά κέντρα για τον απλό λαό. Εν συνεχεία, στις 9 Αυγούστου του 1936, διορίστηκε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, μετά το θάνατο του προκατόχου του Ιωάννη Δροσόπουλου.
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΙΑ
Στις 28 Οκτωβρίου του 1940, οι Ιταλοί επιτέθηκαν και εισέβαλαν στην Ελλάδα, μετά την άρνηση του Ιωάννη Μεταξά, να παραδώσει τη χώρα αμαχητί. Μετά τις νίκες του ελληνικού στρατού στο μέτωπο και με την είσοδο της νέας χρονιάς του 1941, ο Ιωάννης Μεταξάς πέθανε στις 29 Ιανουαρίου του 1941.
Τότε ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ ανέθεσε στον Αλέξανδρο Κορυζή τη πρωθυπουργία της χώρας. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, μεταξύ του Βασιλιά Γεωργίου του Β΄ και του στενού συνεργάτη του Ιωάννη Μεταξά, Κωνσταντίνου Μανιαδάκη, ο Μανιαδάκης πρότεινε στο Βασιλιά, τον Αλέξανδρο Κορυζή, για να αναλάβει τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού.
Ο Βασιλιάς στην αρχή διαφώνησε, αλλά υπό την πίεση του Μανιαδάκη εν τέλει συμφώνησε. Τότε, ο Μανιαδάκης συνάντησε τον Κορυζή και όταν του το ανακοίνωσε αιφνιδιάστηκε και σηκώθηκε να φύγει. Αυτό το περιστατικό συνεχίστηκε, ο Μανιαδάκης τον έπιασε από το σακάκι τον Κορυζή, όπως αναφέρει ο ίδιος και ακολούθησε η εξής στιχομυθία: Μανιαδάκης: ''αυτή είναι η εντολή του Μεταξά και δεν έχουμε δικαίωμα να την παραβιάσωμε''. Ο Κορυζής τότε του αποκρίθηκε: ''Μα είναι δυνατόν αγαπητέ Κώστα, να αντικαταστήσω εγώ τον Μεταξά σ’ αυτό το τρομακτικό έργο; Πως σου πέρασε από το μυαλό;''
Τελικά, ο Αλέξανδρος Κορυζής συμφώνησε και ανέλαβε τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού, του υπουργού Εξωτερικών, του υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, του υπουργού Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας καλύπτοντας έτσι όλες τις υπουργικές θέσεις του Ι. Μεταξά, χωρίς βεβαίως για λόγους σκοπιμότητας να προβεί σε αλλαγές του υπουργικού συμβουλίου. Ανέγνωσε τον επικήδειο στη κηδεία του Ιωάννη Μεταξά, που ήταν πολύ συγκινητικός, ενώ στο μήνυμα του προς τον ελληνικό λαό, τόνισε ότι θα συνεχίσει το έργο του Ιωάννη Μεταξά.
Κατά τη διάρκεια της σύντομης θητείας του στην πρωθυπουργία αντιμετώπισε με επιτυχία την εαρινή επίθεση των Ιταλών (9 Μαρτίου 1941) και είπε το δεύτερο ΟΧΙ, αυτή τη φορά στους Γερμανούς (6 Απριλίου 1941), όταν ο πρεσβευτής του Τρίτου Ράιχ στην Ελλάδα Βίκτωρ Έρμπαχ - Σένμπεροχ του επέδωσε τελεσίγραφο για την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα.
Από την ημέρα αυτή, η Ελλάδα άρχισε ένα διμέτωπο αγώνα με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, κερδίζοντας τον θαυμασμό των Συμμάχων. Μετά από σκληρές μάχες στα Οχυρά Ρούπελ, ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε από τον γερμανικό στρατό και προέλαυνε προς τη Θεσσαλονίκη, όπου τη κατέλαβε και σ΄ άλλες μεγάλες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και κατευθυνόταν προς την Αθήνα.
ΘΑΝΑΤΟΣ
Στις 18 Απριλίου 1941 συγκλήθηκε σύσκεψη στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» (όπου ήταν η έδρα της τότε κυβέρνησης) για να εκτιμηθεί η πολεμική κατάσταση κι ενώ φαινόταν θέμα ημερών, αν όχι ολίγων ωρών,
η διάσπαση του
μετώπου από τους Γερμανούς. Ο Κορυζής προσφέρθηκε να παραιτηθεί και είχε μια
έντονη συζήτηση με τον Βασιλιά. Ξαφνικά σηκώθηκε και
αποχώρησε από τη σύσκεψη, αφού πρώτα φίλησε το χέρι του ανώτατου άρχοντα.
Κατευθύνθηκε στην οικία του, που βρισκόταν στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας και
κλείστηκε στο γραφείο του.
Ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ ανησύχησε για τον Κορυζή και έστειλε το γιο του και διάδοχο του Θρόνου τον Παύλο στην οικία του Κορυζή. Όταν έφθασε, στην οικία του Κορυζή άκουσε δύο πυροβολισμούς. Ο Αλέξανδρος Κορυζής είχε αυτοκτονήσει με δύο σφαίρες στην καρδιά σε ηλικία 56 ετών.
Μετά την αυτοκτονία του Κορυζή, ορκίστηκαν αρκετές κυβερνήσεις, ώσπου τελικά στις 27 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί εισέβαλλαν στην Αθήνα και την κατέλαβαν.
Πάντως οι περιστάσεις του θανάτου του Αλέξανδρου Κορυζή, έχουν οδηγήσει σε αμφισβήτηση την εκδοχή της αυτοκτονίας, όπως το ότι ενώ ήταν δεξιόχειρας χρησιμοποίησε το αριστερό για να αυτοπυροβοληθεί δύο φορές στην καρδιά. Δεν έχει υπάρξει επίσημη γραπτή νεκροψία για τα ακριβή αίτια του θανάτου.
ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ
Είχε παντρευτεί την Ελισάβετ Τσιτσάρα, με την
οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: την Αικατερίνη, την Ελένη,την Ειρήνη, και τον Γεώργιο.Τα παιδιά του δώρισαν το πατρικό τους
σπίτι στον Πόρο, για να γίνει αρχαιολογικό μουσείο.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Αλέξανδρος Κορυζής ήταν ένας έντιμος άνθρωπος, που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Ανταποκρίθηκε στα καθήκοντα του, λέγοντας το δεύτερο ΌΧΙ στους Γερμανούς εισβολείς, ενώ πραγματοποίησε μια σειρά από πολλές εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια της υπουργικής του θητείας.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Κούλης για το Hondos News.