Με γνωστό τραγουδιστή το φετινό άναμμα του δέντρου στην Τρίπολη

8 Μαρτίου 1857: Ημέρα της γυναίκας.

Ημέρα ανάμνησης ως η αρχή για τις πρώτες κινήσεις διεκδίκησης δικαιωμάτων του γυναικείου φύλου.

1821-1829.
Η Ελληνίδα γυναίκα με τόλμη αλλάζει ρόλο ώστε να σώσει τα ιδανικά της και την πατρίδα της. Η τεράστια συμβολή των Ελληνίδων είναι αδύνατον, δυστυχώς, να παρουσιαστεί́ σε όλη της την έκταση.

Η παρουσία τους στην Ελληνική Επανάσταση έδωσε το μέτρο της αυτοθυσίας, της ετοιμότητας για περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του πατριωτισμού, του αγώνα για την ειρήνη, την ελευθερία και τη δημιουργία έργων πολιτισμού.

Από το Σούλι ως το Μεσολόγγι και τα νησιά, οι γυναικείες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης συμβάλλουν με τρόπο ουσιαστικό στην οργάνωση και διεξαγωγή του αγώνα. Το γυναικείο φύλλο ορθώνει το ανάστημα του και πέφτει στη μάχη μαζί με τους άνδρες αγωνιστές.

Σε μια εποχή́, όπου το ελληνικό έθνος ήταν αντιμέτωπο με έντονες και συνεχείς στρατιωτικές εξελίξεις, πολιτικές ανακατατάξεις και έριδες οι περισσότερες γυναίκες βρέθηκαν να συμμετέχουν με ενεργό τρόπο στην πολεμική́ περιπέτεια.

Το όραμα της λευτεριάς που έλαμπε στα μάτια των κλεφτών και των αμαρτωλών, φώτισε την κάθε Ελληνίδα γυναίκα ξεχωριστά, τη γυναίκα της σκλαβιάς που δεν θα επιτρέψει η χώρα της να πέσει στα χέρια των εχθρών και προβάλλοντας μεγαλείο ψυχής αναλαμβάνει ρόλο υποστηρικτικό και όχι μόνο στον αγώνα των αντρών.

Ο γυναικείος δυναμισμός αναδύεται μέσα από την εθνική υπερηφάνεια και ενισχύει τις κρίσιμες εκείνες ημέρες το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και της αναβίωσης του ελληνισμού.

Η προσοχή μας αξίζει να εστιαστεί στην πολυεπίπεδη θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. 

Κοινωνικά η ιδιότητα της είναι διπλή• σύζυγος και μητέρα. Κατ’ οίκων περιορισμός,  με φροντίδα τόσο των παιδιών όσο και του νοικοκυριού, ενώ είναι εμφανής η απουσίας της από τις κοινωνικές δομές και λειτουργίες.

Στον  τομέα της οικονομίας συμβάλλει ιδιαίτερα στην παραγωγή. 

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ήταν  υπεύθυνη για την αγροτική καλλιέργεια, την κτηνοτροφία ακόμη και  σε πρωταγωνιστικό ρόλο όταν έλειπαν οι άνδρες στο αγώνα. Ωστόσο, πολύ συχνά προκειμένου να καλυφτούν οι ανάγκες του νοικοκυριού διέθετε στην αγορά δημιουργήματα του αργαλειού της ενισχύοντας έτσι  τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Μια άλλη κατηγορία γυναικών ήταν αυτές της προνομιούχας τάξης. με περισσότερες ευκαιρίες σε ποιοτική μόρφωση, δυνατότητα ανάπτυξης της προσωπικότητας τους, με κοινωνικές συναναστροφές και με ταξίδια στο εξωτερικό.

Και στις δύο κατηγορίες γυναικών δύο στοιχεία εμφανίζονται έντονα.

Το μεγαλείο της ψυχής τους για το Έθνος και η επαναστατική τους ετοιμότητα.

Η Ελληνίδα βρίσκεται με παρρησία στην πρώτη γραμμή της μάχης και παλεύει με τα ίδια ιδανικά του άντρα και με το όπλο στο χέρι. Σκληροτράχηλη, ριψοκινδυνεύει όπως ο άνδρας , θυσιάζεται όπως ο άνδρας για την τιμή της Ελλάδας.

Είναι η ίδια Ελληνίδα μάνα που ανάθρεψε και γαλούχησε γενεές ηρώων. Ιδιαίτερη μνεία και σέβας τόσο από το γιο της αλλά και από τους συναγωνιστές της εμφανίζεται στο πρόσωπο της ηρωίδας Ζαμπέτας Κολοκοτρώνη , πρωτοκαπετάνισσα και μάνα του Θεόδωρου  Κολοκοτρώνη.

Εξαρτημένη κοινωνικά και οικονομικά, δέσμια της οικογενειακής δομής και του νοικοκυριού της ή χειραφετημένη, υπερήφανα αναλαμβάνει τον καινούργιο της  ρόλο που θα την αναδείξει σε ηρωίδα.

Εν αντιθέσει με τα πρότυπα της εποχής, η Εκκλησία εμφανίζεται να την καθιστά υπεύθυνη για τη μετάδοση της ορθόδοξης πίστης και της επιβίωσης του Ελληνισμού την στιγμή που ο εχθρός είναι μέσα στα σπίτια  τους.

Οι διακρίσεις της εποχής είχαν αντίκτυπο και στον τρόπο που κάθε μία συνέβαλλε στον αγώνα μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους. Πλούσιες και ευκατάστατες κυρίες της νησιωτικής Ελλάδας ( καπετάνισσες ) έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο και ενίσχυσαν τις ναυτικές δυνάμεις της χώρας. Χαρακτηριστικές και αναγνωρισμένες μορφές η Μόσχω Τζαβέλλα ( Σούλι ),  η Λένα Μπότσαρη ( Τζουμέρκα, δράμα Ζαλόγγου ), η μεγάλη Μπουμπουλίνα ( Σπέτσες ), η Μαντώ Μαυρογένους ( Μύκονος ) , η Μαργαρίτα Μπασδέκη ( Πήλιο ), η Κωνστάντια Ζαχαριά ( Μάνη ) και η  Χαρίκλεια Δασκαλάκη ( Κρήτη ).

Από την άλλη πλευρά, όλες οι ανώνυμες γυναίκες της Επανάστασης μπορεί να μην διέθεταν πόρους να υποστηρίξουν τον αγώνα αλλά επικούρησαν ποικιλοτρόπως απονέμοντάς τους δικαίως και σ´ αυτές τον τίτλο των αγωνιστριών. Όπου κι αν βρίσκονται σε κάθε σημείο της Ελλάδος μεταφέρουν πολεμοφόδια στους άνδρες, βοηθούν στην πολιορκία των κάστρων θεραπεύουν και περιθάλπουν τους τραυματίες . Ειδικά αυτές οι Ελληνίδες βιώνουν έντονες αλλαγές, αναλαμβάνουν νέους ρόλους διαχειριζόμενες μια νέα πραγματικότητα που εμφανίζεται μπροστά τους.

Όλες όμως οι ηρωικές αυτές γυναίκες (επώνυμες και ανώνυμες ) συνέβαλαν με τρόπο αξιοθαύμαστο σ όλο το φάσμα του Αγώνα από την έναρξη, στη διεκπεραίωση έως και την έκβαση του. Πολέμησαν στο πλάι των ανδρών τους και των παιδιών τους, αφιέρωσαν τη ζωή τους.

Κάποιες προσέφεραν τις περιουσίες τους για την ελευθερία ενώ κάποιες άλλες βίωσαν τον πόλεμο από το δικό τους μετερίζι, παλεύοντας με καθημερινές και συχνά ανυπέρβλητες δυσκολίες.

Γυναίκες που έμεναν πιστές στις αρχές τους, δρούσαν άμεσα, θυσιάζονταν και αυτοκτονούσαν ώστε να μην γίνουν σκλάβες του εχθρού.

Στο υπέροχο τραγούδι της «Μάνας των Λαζαίων», η μάνα στέκεται περήφανη και λέει στους γιους της: «Όσο ζείτε, την Τουρκιά́ να μην την προσκυνάτε». 

Οι γυναίκες απέδειξαν ότι ενωμένες, με συλλογική προσπάθεια μπορούν να καταφέρουν πολλά ίσως και παραπάνω από τους άντρες. Το γεγονός αυτό έρχεται σ´ αντίθεση με την αναγνώριση τους μετά τον πόλεμο. Στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος ορισμένα δικαιώματα δε αναγνωρίστηκαν στις γυναίκες. Παρά την ενεργή συμμετοχή τους, οι γυναίκες ξαναγύρισαν στον παραδοσιακό τους ρόλο χωρίς προνόμια.

Οι γυναίκες αποτέλεσαν εξίσου πρόδρομοι της ελευθερίας και θα έπρεπε να τους είχε θεμελιωθεί το κυριαρχικό δικαίωμα για ισότιμη συμμετοχή στα κοινωνικά αγαθά που μερικά χρόνια αργότερα θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

 «Στις Ελληνίδες οφείλεται ιδιαίτερη προσοχή́ και εκτίμηση… Κατά́ τον ιερό́ αγώνα της Ανεξαρτησίας ατρόμητες, όπως οι άνδρες, ρίχτηκαν στην πάλη, χωρίς καν ν’ αποβλέψουν, όπως εκείνοι, στη δόξα. Ζήτησαν την αμοιβή́ τους στις ταλαιπωρίες, με την πεποίθηση πως θυσιάζονται για ό,τι είχαν προσφιλές. Ο Μιαούλης, ο Καραϊσκάκης, ο Κανάρης και τόσοι άλλοι ήρωες του ένδοξου αγώνα είχαν εφάμιλλες τη Μόσχω, τη Δέσπω, την Μπουμπουλίνα, την Κωνστάντια Ζαχαρία, τη Μαντώ́ Μαυρογένους. Οι γενναίες αυτές γυναίκες αγωνίσθηκαν με ανδρεία και ηρωισμό́ για την πατρίδα τους και έλαβαν το στεφάνι της δόξας ή τη δάφνη του μαρτυρίου και τον ένδοξοθάνατο». ,Blancard 

 Λεβεντιά. Τόλμη. Ηρωισμός. Αυτοθυσία.

Όλα αυτά ήταν η Ελληνίδα στον Αγώνα του 1821.

 

 Επιμέλεια: Θεοδώρα Μαρούτα για το Hondos News.