Αφιέρωμα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Φραγκαβίλλας Αμαλιάδος

Ο Βυζαντινός πολιτισμός και τα κατάλοιπά του, όπως Χριστιανικοί ναοί, τοιχογραφίες, επιτοίχια ψηφιδωτά και ιερά σκεύη πάντοτε κέντριζαν και κεντρίζουν το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που επιθυμούν να τα γνωρίσουν. Ένας από τους σημαντικότερους και όχι αρκετά γνωστός βυζαντινός ναός, των μέσω βυζαντινών χρόνων βρίσκεται στο Νομό Ηλείας και στην πόλη της Αμαλιάδας και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει τον 15αυγουστο . Ο ναός βρίσκεται 2,5 χλμ μακριά από το κέντρο της Αμαλιάδας πάνω σε μεγάλο πλάτωμα με πολλά δένδρα κυρίως κυπαρίσσια και ελιές.

(Ο δρόμος της εισόδου στο μεγάλο πλάτωμα που βρίσκεται ο ναός)

Η Μονή

Το καθολικό της Μονής κτίστηκε στα μέσα του 11^ου αιώνα μ.Χ. ενώ το 1921 ανακηρύχθηκε προστατευόμενο μνημείο. Παρά το όνομα της που παραπέμπει στην παρουσία των Φράγκων και στον σχετικό μύθο περί οικοδομήσεως της, μια ιστορία αγάπης με πρωταγωνιστές την Κρινιώ Κούρτη και τον ιππότη Φρειδερίκο , η ύπαρξη του ναού μαρτυρείται αρκετά πιο πριν την έλευσή τους. Στην είσοδο του περιβάλλοντος χώρου του ναού, υπάρχει ένα αψιδωτό ψηφιδωτό της Παναγίας με τον μικρό Χριστό. Μέσα στο χώρο βρίσκονται ο θερινός χώρος τέλεσης των μυστηρίων, μια αψίδα πλούσια διακοσμημένη με τοιχογραφίες, πλούσια βλάστηση από κυπαρίσσια, έναν ογκώδη πλάτανο και ιτιές. Υπάρχει εκτός της εκκλησίας ειδικά διαμορφωμένος χώρος για καφέδες μετά τα μυστήρια, χώρος με μανουάλια, δύο τάφοι σημαντικών μορφών για το χώρο και το λεγόμενο οικοτροφείο της Αμαλιάδας.

(Εξωτερική άποψη του χώρου της μονής)

(Εξωτερική άποψη του χώρου της Μονής με τον μεγάλο πλάτανο)

Ο Ιερός Ναός.

Ο βυζαντινός αυτός ναός, ανήκει στο είδος του εγγεγραμμένου σταυροειδούς ναού με ανεπτυγμένο το δυτικό σκέλος ενώ έχει νάρθηκα και επιμήκεις πεσσούς που στηρίζουν τον τρούλο. Ο τρούλος αποτελείται από 8 παράθυρα 4 εκ των οποίων είναι σφραγισμένα με τοιχοποιία και εσωτερικά υπάρχει τοιχογραφικός διάκοσμος .

Με το πέρας των ετών, ο ναός έχει δεχτεί πολλές αλλοιώσεις λόγω απροσεξιών και βιαστικής δουλείας με αποτέλεσμα τμήματά όπως η ημικυλινδρική αψίδα του ιερού και οι στέγες να έχουν δεχτεί πολλές κακότεχνες επεμβάσεις και να έχουν χάσει πολλά από την πρώτη ομορφιά τους. Οι  τοιχογραφίες που έχουν διασωθεί είναι κατά κύριο λόγο του 17^ου αιώνα [ βυζαντινές και μεταβυζαντινές ], όμως έχουν διασωθεί πολύ λίγα σπαράγματα λόγω μια τρομερής πυρκαγιάς που ξέσπασε πολλά χρόνια πριν, με αποτέλεσμα να χαθούν οι περισσότερες από αυτές και να αλλοιωθεί η στατικότητα του ναού .

(Ο Άγιος Δημήτριος σε τοιχογραφία στον έναν από τους 8 πεσσούς του τρούλου)

(Ιστάμενες μορφές Αγίων)

(Ο Μυστικός Δείπνος πάνω από την Ωραία Πύλη του Ιερού Βήματος)

Ο Αρχιμανδρίτης Χρ. Βελέντζας και το Οικοτροφείο.

Στον περίβολο του ναού, υπάρχει ο τάφος του Αρχιμανδρίτη Χριστόδουλου Βελέντζα [ 1900 – 1986 ] μιας σημαντικής μορφής που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ακμή και διαμόρφωση του χώρου. Γεννημένος στη Γαβαλού της Αιτωλοακαρνανίας ανέλαβε εφημέριος του ναού το 1941. Μέσα στην κατοχή είχε μεγάλη δράση και πρόσφερε τη βοήθειά του σε πολλούς κυνηγημένους και απελπισμένους ανθρώπους στα δύσκολα χρόνια. Σημαντικό του έργο υπήρξε η ίδρυση του Οικοτροφείου, ο Άγιος Παύλος που λειτουργεί έως σήμερα για παιδιά που σπουδάζουν ή πηγαίνουν σχολείο από μακρινά μέρη της περιοχής . Ο Χρ. Βελέντζας ή παππούλης όπως τον αποκαλούσαν, έφυγε από τη ζωή την Τρίτη του Πάσχα του 1986.

(Η πρόσοψη του οικοτροφείου Άγιος Παύλος)

Το πρόγραμμα ΕΣΠΑ

Από το 2013 – 2015 το πρόγραμμα ΕΣΠΑ  σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πατρών ανέλαβαν το έργο της ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ Ι. Μ. ΦΡΑΓΚΑΒΙΛΛΑΣ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ  ύψους 250.000 ευρώ. Πραγματοποιήθηκε ανασκαφή του κτιρίου, τοποθετήθηκαν ειδικά δοκάρια για τη στήριξη του κτιρίου, αναστυλώθηκε ο χώρος και τοποθετήθηκαν ράμπες ΑΜΕΑ  και ειδικός φωτισμός στον εξωτερικό χώρο και ειδικός χώρος για τα μανουάλια. Ο χώρος σήμερα είναι διαμορφωμένος και φτιαγμένος έτσι ώστε να είναι κατάλληλος για μικρές εκδρομές αναψυχής και χαλάρωσης .

(Η πρόσοψη του ναού)

(Η Αψίδα του Ιερού και ο τρούλος του ναού)

Η Κατακλείδα

Πίσω από το οικοτροφείο, απλώνεται ένας υπέροχος χώρος, ένας μεγάλος αγρός που τα παλιά χρόνια ευνοούσε τις εξορμήσεις στην εξοχή. Μάλιστα μέχρι πριν λίγα χρόνια ακόμα και σχολεία πραγματοποιούσαν μικρές ολιγόωρες εκδρομές κάτι το οποίο για άγνωστους λόγους πια έχει χαθεί . Η θέα του ηλειακού κάμπου χαρίζει στον επισκέπτη απλόχερα μια ηρεμία και γαλήνη. Ελάχιστα έχουν γίνει, για να αναδειχθεί ο χώρος αυτός και πρέπει οπωσδήποτε να ληφθούν μέτρα για αυτό, για να γνωρίζει ο κόσμος και άλλους τόπους και μνημεία πέραν των γνωστών. Ας αφήσουμε πια την μονοτονία της οθόνης και να ψάξουμε την ευτυχία σε θέματα όπως η περιήγηση και η ανακάλυψη πραγμάτων που θα κεντρίζει το ενδιαφέρον μας σχετικά με την αρχαιολογία και ιστορία των τόπων μας. Όλη η Ελλάδα, κάθε τόπος της έχει κάτι σίγουρα να προσφέρει στους κατοίκους της και όχι μόνο.

(Η Εξωτερική αψίδα που τους θερινούς μήνες πραγματοποιούνται διάφορα μυστήρια)

(Η Κύρια είσοδος του Ιερού Χώρου)

(Το εσωτερικό της Μονής της Παναγίας της Φραγκαβιλιώτισσας)

Επιμέλεια: Αντώνης Λουκόπουλος