Η φιλία είναι μια κατάσταση, αγαπητοί αναγνώστες ή εάν θέλετε ένα συναίσθημα απαραίτητο για τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Η συντροφιά, η σιγουριά και το αίσθημα της ελάφρυνσης ύστερα από μια εποικοδομητική συζήτηση με έναν καλό φίλο είναι μοναδικά πράγματα που κάθε άνθρωπος επιθυμεί να βιώσει στη ζωή του .
Ως γνωστόν τον φίλο μας
τον διαλέγουμε, σε αντίθεση με τους συγγενείς μας. Τους αγαπάμε και τους προτιμάμε
με τα προτερήματά τους, τα ελαττώματά τους, τα υπέρ και τα κατά τους. Ποιος άλλωστε
είναι τέλειος; Ακόμα και η τελειότητα καταντά μονότονη κάποτε.
Η φιλία είναι ιερό
πράγμα, κάτι σαν μυστικό αδελφάτο με τους δικούς της κώδικες και όρια, όρια τα
οποία εμείς και οι φίλοι μας θέτουμε. Η φιλία δε δέχεται υποκρισίες και συκοφαντίες
διότι τότε έχοντας σαθρά θεμέλια καταντάει μια φαύλη υποκρισία .
Ο φίλος πιάνεται και
αδελφός [με μέτρο πάντα παρακαλώ !]. Σε
αυτόν θα τρέξουμε όταν έχουμε ανάγκη, μαζί θα βρούμε τη λύση σε διάφορα
προβλήματα και θα αλληλοβοηθηθούμε αλλά και συζητήσουμε τετ-α-τετ τα ερωτικά
μας και θα εκμυστηρευτούμε τα εσώψυχά
μας .
Γενικά φιλία θα ορίζαμε
τελικά τη πλατωνική σχέση μεταξύ δύο ή περισσότερων ατόμων ίδιου ή αντιθέτου
φύλου με κύριο σκοπό την αμοιβαία κατανόηση και θεωρείται αναπόσπαστο τμήμα της
ζωής μας .
Οι αρχαίοι έλληνες το
είχαν κατανοήσει προ πολλού για αυτό το λόγο η φιλία για αυτούς ήταν ιερή
ειδικά για τους Πυθαγόρειους Φιλοσόφους για τους οποίους ο λόγος τους ήταν πιο
ιερός και από όρκο. Από αυτή τηm
κλειστή ομάδα φιλοσόφων προέρχεται η παρούσα ιστορία που μαρτυρά την αληθινή
φιλία ακόμα και την ίδια την αυτοθυσία για το φίλο και τον συνάνθρωπο . Η
ιστορία έχει μείνει γνωστή ως ¨ Δάμων και
Φιντίας΄ , από τους δύο πρωταγωνιστές .
Η ιστορία τοποθετείται
στις Συρακούσες την εποχή της διακυβέρνησής της από τον τύραννο Διονύσιο τον
νεώτερο [ 367-357 και ξανά 346-343 π.Χ. ] όταν βρέθηκαν οι δύο φίλοι εκεί. Τότε
ο Φιντίας δίκαια ή μη κατηγορήθηκε για συνομωσία εναντίον του Διονυσίου και
καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Φιντίας τότε του ζήτησε, ως τελευταία χάρη να τον
ελευθερώσει για κάποιο χρονικό διάστημα και μόλις τελείωνε τις υποθέσεις του,
θα ερχόταν στην ώρα του για την εκτέλεσή του .
Ο Διονύσιος θέλοντας να
τον δοκιμάσει και γνωρίζοντας την ιερότητα που προσέδιδαν οι Πυθαγόρειοι στη
φιλία, τον ελευθέρωσε υπό τον όρο να
αφήσει στη θέση του ως εγγύηση τον καλύτερό του φίλο, τον Δάμωνα και αν πέρναγε
η προθεσμία χωρίς να ερχόταν θα εκτελούνταν αυτός στη θέση του. Ο Δάμωνας ακούγοντας αυτό δέχτηκε με μεγάλη
προθυμία αμέσως .
Ο Φιντίας έφυγε για το
χωριό του αμέσως που βρισκόταν πολύ πέρα από τις Συρακούσες, τακτοποίησε τις
υποθέσεις του σπιτιού του, τα της μητέρας του και πάντρεψε την αδελφή του . Ο
μύθος αναφέρει πως στην επιστροφή του αιχμαλωτίστηκε από ληστές , κατάφερε όμως
να διαφύγει και αφού τα έβαλε και με τα στοιχειά της φύσης όπως δύσβατες
περιοχές και παραφουσκωμένα ποτάμια , είδε πως ή μεγάλη ώρα κόντευε να φτάσει .
Ο Διονύσιος πεπεισμένος
για τη φυγή του Φιντία, άρχισε να περιπαίζει τον Δάμωνα λέγοντάς του πως ο
φίλος του τον παράτησε στο έλεός του και πως τώρα εξασφαλισμένος πια θα ήταν
πολύ χαρούμενος. Ο Δάμωνας όμως πεπεισμένος για το χαρακτήρα του φίλου του ο
οποίος δε θα τον πρόδιδε ποτέ, ευχόταν μέσα του να εμφανιστεί κάποιο εμπόδιο
στο Φιντία και έτσι να καθυστερήσει και να εκτελεστεί εκείνος αντί του φίλου
του. Λίγο πριν την εκτέλεση ο Φιντίας εμφανίστηκε για να πάρει τη θέση του. Ο
Δάμωνας όμως δε δεχόταν αν αντικατασταθεί ισχυριζόμενος ότι η προθεσμία είχε παρέλθει .
Τότε ξέσπασε μια διαφωνία μεταξύ των δύο
φίλων για το ποίος θα εκτελούνταν στη θέση ποιου. Μέσα στην όλη κατάσταση ο
Διονύσιος πείστηκε και τους ελευθέρωσε αφού είδε με συγκίνηση τη θυσία τους. Ο
ίδιος μάλιστα ζήτησε αν γίνει μέλος της συντροφιάς τους, πράγμα αδύνατον καθώς
δεν ανήκε στην ομάδα των Πυθαγορείων , και τελικά έφυγαν μαζί προς άγνωστη
κατεύθυνση. Την ιστορία αφηγήθηκε ο ίδιος ο Διονύσιος στον Αριστόξενο, όντας
πια εξόριστος στη Κόρινθο όπου έζησε τα τελευταία του χρόνια ξεπεσμένος .
Η ιστορία αυτή είναι
ένα έξοχο δείγμα που αποδεικνύει το πόσο σημαντικός θεσμός είναι η φιλία, αλλά
και πόσο ιερός. Η σωστή φιλία που πατά
σε γερά θεμέλια είναι ικανή να αναπτύξει ευγενή συναισθήματα και πράξεις όπως της αυτοθυσίας που πριν λίγο συναντήσαμε.
Κλείνοντας σκόπιμο είναι να αναφερθεί η εύστοχη ρήση που ο Αριστοτέλης [
384-322 πΧ. ] είχε πει και ταιριάζει στη
περίσταση αυτή , { Φιλία εστί μία ψυχή
εν δυσί σώμασιν ενοικουμένη } ,
πως δηλαδή η φιλία είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα , και εμείς θα συμπληρώναμε πως είναι
αδύνατον κανείς να ζήσει χωρίς αυτή !
Επιμέλεια: Αντώνης Λουκόπουλος